Błędy słowotwórcze

DEFINICJA:
– Błędy słowotwórcze to proces tworzenia wyrazów, które są niezgodne z obowiązującymi zasadami i nie występują w słowniku języka polskiego. Jak sama nazwa wskazuje, jest to niepoprawne tworzenie słów, przekręcanie ich albo wymyślanie nowych (neologizmy). Błędy słowotwórcze należą do grupy o nazwie „błędy leksykalne” – gramatyka. Wyróżniamy rażące (nieakceptowalne) i nierażące (akceptowalne) błędy słowotwórcze. Najczęstszą przyczyną popełniania owych błędów jest pośpiech i niedbałość osoby przekazującej informację, tworzenie pewnego rodzaju slangu młodzieżowego, często wywodzącego się z marketingu. Należy zwrócić też uwagę, że brakuje sztywnych norm mówiących o poprawnym tworzeniu słów. Oczywiście są pewne prawidłowości, którymi należy się kierować, ale często są dość nieregularne.

– Słowotwórstwo to nauka o tworzeniu i budowie nowych wyrazów, zgodnych z obowiązującymi zasadami. Analiza słowotwórcza z kolei to ustalenie w jaki sposób dany wyraz został utworzony – od czego powstał i jak można go podzielić.

RODZAJE BŁĘDÓW SŁOWOTWÓRCZYCH:

1. Tworzenie błędnych neologizmów. Czasami tworzenie neologizmów jest potrzebne, aby nazwać coś nowego, nowo powstałego. Jednak należy pamiętać, że w tym przypadku umiar jest jak najbardziej wskazany, gdyż nadmiar zaśmieca język. Dziwne, chaotyczne czy błędnie utworzone neologizmy nie są potrzebne w języku polskim, a wręcz mogą być śmieszne.

Przykłady:
Anna to dobra kierowczyni samochodów ciężarowych – źle
Anna to dobry kierowca samochodów ciężarowych – dobrze

Jutro wybieram się do psycholożki. – źle
Jutro wybieram się do pani psycholog. – dobrze

Dziś porozmawiam z nową ministerką kultury. – źle
Dziś porozmawiam z nową panią minister kultury. – dobrze

Anno, podaj mi mój zwis męski. – źle
Anno, podaj mi mój krawat. – dobrze

Pani doktórka szybko zbadała synka, który nawet nie płakał.
Pani doktor szybko zbadała synka, który nawet nie płakał.

Piotrku, musisz uszczerzyć swą wypowiedź. – źle
Piotrku, musisz uściślić swą wypowiedź. – dobrze

Pan konduktorniarz skasował nasze bilety w pociągu. – źle
Pan konduktor skasował nasze bilety w pociągu. – dobrze

Jutro mam wizytę u stomatolożki. – źle
Jutro mam wizytę u pani stomatolog. – dobrze

2. Użycie niewłaściwego formatu, struktury i modelu słowotwórczego. Jeśli dodajemy cząstkę do podstawy słowotwórczej, chcąc stworzyć nowe słowo, musimy się trzymać określonych zasad, na przykład deklinacji czy odmiany przez rodzaje.

Przykłady:
Wczoraj wieczorem oglądałem w telewizji obrady eurosejmu. – źle
Wczoraj wieczorem oglądałem w telewizji obrady europarlamentu. –