Imiesłów Przymiotnikowy Czynny

DEFINICJA:
Imiesłowy przymiotnikowe to nieosobowa forma czasownika. Są zbudowane na podstawie czasownika, ale na płaszczyźnie gramatycznej można je porównać z przymiotnikiem lub przysłówkiem. Stosowane są w celu wzbogacenia wypowiedzi i przekształcenia niektórych zdań. Imiesłów przymiotnikowy odmieniamy tak samo, jak przymiotnik. Jak odróżnić go zatem od przymiotnika? Musimy zwrócić uwagę, czy pochodzi (został utworzony) od czasownika, jeśli tak, jest to imiesłów przymiotnikowy.
WARTE ZAPAMIĘTANIA:
–  Imiesłów przymiotnikowy odpowiada na pytania: „Jaki?”, „Jaka?”, „Jakie?”
–  Odmienia się zarówno przez przypadki, liczby oraz rodzaje.
–  Imiesłowy przymiotnikowe dzielimy na BIERNE i CZYNNE.
Imiesłów przymiotnikowy CZYNNY:
jego zadaniem jest określenie rzeczownika pod kątem wykonywania jakiejś czynności. Pełni funkcję przydawki [przydawka to część zdania określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny]. Tworzymy go od czasowników niedokonanych. Zakończony jest na: „-ący”, „-ąca”, „-ące”.
Przykłady:
– czasownik „myśleć” + końcówka „ący”/„ąca” = „myślący”/„myśląca”.
– czasownik „pracować” + końcówka „ący”/„ąca” = „pracujący”/„pracująca”.
– czasownik „słuchać” + końcówka „ący”/„ąca” = „słuchający”/„słuchające”.
– czasownik „tykać” + końcówka „ące” = „tykające”.
– czasownik „krzyczeć” + końcówka „ące” = „krzyczące”.
– czasownik „zachęcać” + końcówka „ące” = „zachęcające”.
– czasownik „robić” + końcówka „ący” = „robiący”.
– czasownik „stać” + końcówka „ące” = „stojące”
Z połączonych kombinacji powstały imiesłowy przymiotnikowe czynne.
Przykłady użycia w zdaniach. Skrót „I-p-cz” przy wyraźnie oznacza imiesłów przymiotnikowy czynny:
– Piotrek to chłopak trzeźwo myślący (I-p-cz). →Piotrek to chłopak, który trzeźwo myśli.
– Kasia to kobieta ciężko pracująca (I-p-cz). → Kasia to kobieta, która ciężko pracuje.
– Anna to uczennica zawsze uważnie słuchająca (I-p-cz). → Anna to uczennica, która zawsze uważnie słucha.
– Lubię wyłącznie zegary cicho tykające (I-p-cz). →Lubię wyłącznie takie zegary, które cicho tykają.
– Dzieci za oknem są dziś wyjątkowo głośno krzyczące (I-p-cz). → Dzieci za oknem wyjątkowo dziś głośno krzyczą.
– Niezachęcające (I-p-cz) są recenzje tego filmu → Recenzje tego filmu nie zachęcają.
– To jest szczegół nierobiący (I-p-cz) wielkiej różnicy → Szczegół nie robi wielkiej różnicy.
– Stojące (I-p-cz) od godziny w kolejce do kina dziewczynki zaczęły się niecierpliwić. →Dziewczynki, które od godziny stały w kolejce, zniecierpliwiły się.
PISOWNIA Z „NIE”.
Partykułę „nie” wraz z imiesłowem przymiotnikowym piszemy zawsze ŁĄCZNIE.
Na przykład:
niemający, niewykluczając