Odmiana czasownika

Czasownik to część mowy określająca odbywające się czynności oraz niektóre stany osób, istot żywych, rzeczy lub zjawisk. Spośród wszystkich części mowy, to właśnie czasownik w największym stopniu podlega odmianie. W zdaniu najczęściej pełni funkcję ORZECZENIA. Odmiana czasownika jest też nazywana koniugacją.
Podstawowe pytania, na które odpowiada czasownik, to:
– Co robi?– Co się z nim dzieje?
– W jakim jest stanie?
Przykłady czasownika: „być”, „spać”, „iść”, „śpiewać”, „świecić”, „wiać”, „gwizdać”, „wisieć”, „leżeć” itp.
Przykładowe zdanie z użyciem czasownika:
– Piotr idzie do swojego kolegi.

Czasownikiem tutaj jest słowo „idzie”, gdyż odpowiada na pytanie „co robi?”
– Śnieg szybko topnieje.

Czasownikiem tutaj jest słowo „topnieje”, gdyż odpowiada na pytanie „co się z nim dzieje?”
Czasowniki odmieniają się przez:
1. RODZAJE

2. OSOBY

3. LICZBY

4. CZASY

5. TRYBY

6. STRONY

1. Odmiana czasownika przez RODZAJEW języku polskim wyróżniamy następujące rodzaje:
– liczba pojedyncza: żeński, męski i nijaki

– liczba mnoga: rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy.

Liczba pojedyncza:
1. Przykład zdania z odmianą żeńską: Kasia upiekła ciasto.
Czasownikiem jest słowo „upiekła”, które uległo odmianie adekwatnie do płci osoby wykonującej tę czynność. Ona upiekła.
2. Przykład zdania z odmianą męską: Piotrek napisał sprawdzian.
Czasownikiem jest słowo „napisał”, które uległo odmianie adekwatnie do płci osoby wykonującej tę czynność. On napisał.
3. Przykład zdania z odmianą nijaką: Krzesło stało wcześniej w kuchni.
Czasownikiem jest słowo „stało”, które uległo odmianie adekwatnie do rodzaju nijakiego. Ono stało.
Liczba mnoga:
Są to czasowniki, które w liczbie pojedynczej przyjęłyby rodzaj męski.
1. Przykład zdania z odmianą męskoosobową: Chłopcy posprzątali razem park.
Czasownikiem jest słowo „posprzątali”, które uległo odmianie w liczbie mnogiej.
Oni posprzątali.
Są to czasowniki, które w liczbie pojedynczej przyjęłyby rodzaj żeński lub nijaki.
2. Przykład zdania z odmianą niemęskoosobową: Dziewczyny grały w siatkówkę.
Czasownikiem jest słowo „grały”, które uległo odmianie w liczbie mnogiej.
One grały.
2. Odmiana czasownika przez OSOBY.

To oznaczenie wykonawcy czynności, czyli podmiotu.
Wyróżniamy:
– pierwsza osoba: ja i my

Przykładowe zdania: (ja) Piszę pamiętnik. (my) Piszemy pamiętnik.
– druga osoba: ty i wy

Przykładowe zdania: (ty) Piszesz pamiętnik. (wy) Piszecie pamiętnik.
– trzecia osoba: on, ona, ono i oni

Przykładowe zdania: Kasia (ona) pisze pamiętnik. Piotr (on) pisze pamiętnik. Dziecko (ono) pisze pamiętnik. Przyjaciele (oni) piszą pamiętnik.
W przypadku pierwszej osoby mamy nadawcę komunikatu.
W przypadku drugiej osoby podmiot i odbiorca komunikatu to