Inwokacja
Etymologia słowa
Słowo „inwokacja” pochodzi od łacińskiego słowa „invocatio”, które możemy przetłumaczyć na język polski jako „wezwanie”.
Definicja
„Inwokacja” to środek stylistyczny – rozbudowana apostrofa (zwrot do adresata), która otwiera utwór literacki.
Autor utworu zwraca się bezpośrednio do muzy, Boga, bóstwa, ojczyzny lub duchowego patrona i prosi go o natchnienie oraz pomoc w ukończeniu dzieła. „Inwokację” najczęściej znajdziemy w poematach epickich lub w wierszach.Jakie są główne cechy „inwokacji”, po których możemy ją rozpoznać?
Zawsze występuje na początku utworu (jest swoistym wstępem), jest dość długa (może zwierać kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt zdań), słowa nadawcy kierowane są do konkretnego odbiorcy (może być to coś nieożywionego lub nieistniejącego w świecie materialnym). Styl „inwokacji” jest podniosły, patetyczny i wskazuje, że reszta utwory lirycznego również będzie posiadała takie cechy. „Inwokacja” to początek, geneza procesu twórczego autora. Budowa tego środka stylistycznego nie ma sztywnych, wyznaczonych ram i zasad, co pozwala autorom na większą swobodę tworzenia.
Do czego służy „inwokacja”?
Autor używa jej jako wstępu i zwrócenia uwagi na dalszą część utworu – na jego tematykę, wagę, podniosłość. Ma to na celu wywołanie określonych emocji u czytelnika i uwypuklenie słów nadawcy utworu. „Inwokacja” często jest nacechowana silnymi emocjami, które autor utworu przekazuje odbiorcy.
Jakie znamy „inwokacje”?
Najbardziej znana inwokacja w literaturze polskiej występuje w utworze Adama Mickiewicza pod tytułem „Pad Tadeusz” i zaczyna się od słów: „Litwo, Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie”. Jednak ten środek stylistyczny pojawił się wiele lat przed naszym Mickiewiczem. Homer (ojciec poezji epickiej) swoje dzieło pt. „Odyseja” zaczął od słów: „Muzo! Męża wyśpiewaj, co święty gród / Troi Zburzywszy, długo błądził i w tułaczce swojej / Siła różnych miast widział, poznał tylu ludów / Zwyczaje, a co przygód doświadczył i trudów!”. W „Iliadzie” też pojawia się inwokacja: „Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody, / Który ściągnął klęsk tyle na greckie narody, / Mnóstwo dusz mężnych wcześnie wtrącił do Erebu (…)”. Innymi przykładami utworów, w których występuje inwokacja, są: „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, „Eneida” Wergiliusza oraz „Transakcja wojny chocimskiej” Wacława Potockiego.
Skąd wzięła się „inwokacja”?
Korzenie tego środka stylistycznego sięgają antyku. Stosowali ją głównie pisarze greccy i rzymscy. Wówczas autorzy zwracali się do muzy lub bóstwa i prosili o natchnienie. Z czasem inwokacja uległa rozmaitym przekształceniom i to nie prośba o natchnienie była głównym jej celem W „Panu Tadeuszu” na przykład Mickiewicz prosi o modlitwę i ukojenie smutku, a jego wersja inwokacji ma charakter wspomnieniowy. W nowożytności to symbole religii chrześcijańskiej stały się głównym tematem rozmaitych inwokacji.
Synonimy
Synonimy: nagłówek, preambuła, prolog, wprowadzenie, wstęp, adonik, hosanna, apostrof, apostrofa, metabaza, metaboza, wezwanie, zwrot, apel.
Użycie wyrazu w zdaniacha) „Inwokacji” z „Pana Tadeusza” uczyłam się w liceum, ale pamiętam cały ten tekst aż do dzisiaj!
b) Inwokacja kojarzy się Polakom nieodłącznie z Mickiewiczem, jednak możemy ją znaleźć w wielu innych utworach.
c) Rozwiniętą apostrofę nazywamy właśnie inwokacją.
d) Gdzie znajdziemy inwokację? W niemal każdej epopei.
e) Inwokacja to liryczna zapowiedź wątków, które autor utworu rozwija w jego dalszej części.
f) Przyglądałem się różnym inwokacjom w podręcznikach i stwierdziłem, że wersja Homera podoba mi się najbardziej; jest patetyczna i łatwa w odbiorze przez czytelnika.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!