Do trupa – Jan Andrzej Morsztyn – Analiza i interpretacja

„Do trupa” – Jan Andrzej Morsztyn
Datę powstania sonetu „Do trupa” szacuje się na 1646 rok. Sonet zbudowany jest z czterech strof. Pierwsze dwie mają cztery wersy, zaś dwie ostatnie – trzy. Każdy wers posiada jedenaście sylab.
Utwór jest przykładem liryki bezpośredniej. Występują w nim rymy. Pierwsze dwie zwrotki posiadają rymy okalające: abba abba, natomiast kolejne dwie posiadają rymy o schemacie: cdd cee. W sonecie po piątej sylabie występuje średniówka. Wiersz jest sylabotoniczny.
MotywyW sonecie występuje wiele motywów, a część z nich jest charakterystyczna dla baroku – do takich motywów należy motyw vanitas. Do jego zaakcentowania autor użył świeczki, która jest typowym symbolem towarzyszącym motywowi marności. Innymi charakterystycznymi motywami występującymi w sztuce baroku są Eros i Thanatos, czyli miłość i śmierć.
Motywy w sonecie „Do trupa”:
– cierpienie;- kochanek;- Thanatos (Śmierć);- trup;-
Eros (Miłość);- vanitas (łac. marność).W utworze pojawiają się liczne środki stylistyczne. Pełnią one dwie podstawowe funkcje. Pierwszą z nich jest nakreślenie podobieństwa (analogii) pomiędzy trupem a podmiotem lirycznym, aby w dalszej części można było to podobieństwo zanegować. Druga funkcja wynika z motywu vanitas – chodzi o zaakcentowanie przemijania, które jest udziałem każdego z nas.
Środki stylistyczne:
a) anafora (powtórzenie konkretnego i tego samego słowa na początku kolejnych wersów) – „Ty” na początku wersów;b) epitet (najczęściej przymiotnik określający rzeczownik) – „płomień skryty”;c) porównanie (zestawienie dwóch podobnych wyrazów, gdzie jeden będzie porównany/zestawiony z drugim, często podobieństwo będzie wyrażone przez wyrazy: jak, na kształt itp.) – „Tyś jak lód”;d) archaizm (wyraz, który współcześnie nie jest używany, lecz kiedyś był w powszechnym użyciu);e) kontrast (przedstawienie dwóch zupełnie różnych zjawisk obok siebie) „Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze”;f) metafora (przenośnia, zestawienie wyrazów, które dopiero tworząc określony związek coś znaczą) – „Rozum łańcuchem powity”;g) apostrofa (bezpośredni zwrot, na przykład do osoby)