Kruk i lis – Bajki – Ignacy Krasicki – Analiza i interpretacja

Kilka zdań o autorze

Ignacy Krasicki urodził się w Dubiecku nad Sanem w 1735 r., a zmarł w 1801 r. w Berlinie.
Był prymasem Polski i arcybiskupem gnieźnieńskim, a także biskupem warmińskim. Przede wszystkim jednak jest uznawany za wybitną postać polskiego oświecenia. Nazywa się go często „księciem poetów polskich”. Był świetnym poetą, prozaikiem i publicystą. Zasłynął m.in. z pisania bajek opisujących ludzkie cechy i zachowania w prosty, prześmiewczy sposób.
Są one powszechnie omawiane w szkołach.

Analiza i interpretacja bajki

„Kruk i lis” to z pewnością jedna z najbardziej znanych bajek Ignacego Krasickiego.
Odnosi się ona do próżności przez co jej morał, jest od wielu lat ciągle aktualny. Wada ta bowiem stanowi nieodłączną część społeczeństwa.

Wartościowe pouczenie spisane już na początku utworu brzmi następująco: „Bywa często zwiedzionym,
Kto lubi być chwalonym.”

Stanowi ono jasny przekaz odnoszący się do tego, aby być czujnym. Ludzie, którzy pragną pochlebstw często są mało spostrzegawczy. Umykają im intrygi, a na oczach pojawiają się potocznie zwane klapki, dlatego są podatni na wszelkie manipulacje.

Tak we współczesnym świecie dzieje się np. w zakładach pracy, a dokładniej wtedy, kiedy pracownikom zależy na odnoszeniu sukcesów.
Podając prosty przykład: pracownik niższy rangą może wychwalać pod niebiosa przełożonego, aby zdobyć jego względy i powoli, ale z sukcesem piąć się na szczyt hierarchii zawodowej. Często po takim działaniu wzajemna sympatia równa się zeru, ponieważ owy pracownik, osiągając cel nie musi już chwalić kierownika. Sam przecież znajduje się na szczycie i jest równie ważny, jak i on. Owy przełożony czuje się wtedy skrzywdzony.

Takie działania określa się mianem przebiegłości. Dlatego, aby nie paść ofiarą, nie należy być próżnym.
Sprytem cechował się jeden z bohaterów bajki Ignacego Krasickiego.
Lis jest powszechnie utożsamiany w dziełach kultury jako przebiegły i nieszczery. W tym przypadku nie ma wyjątku od reguły. Jego przeciwieństwem jest drugi bohater – naiwny kruk, łasy na uznanie w oczach innych.
Po przedstawieniu morału czytelnik przyswaja wyjaśnienie autora, które przedstawił w prostej sytuacji między dwoma zwierzętami.
Kruk zdobył ogromny kawałek sera. Z daleka dostrzegł to lis. Wymyślił sprytny plan na zdobycie pożywienia i znalazł się w mgnieniu oka przy ptaku. Udając skromnego, zaczął wychwalać zalety kruka. Mówił o niesamowitym pięknie jego oczu oraz piór. Nieświadomy zagrożenia ptak cieszył się z pochwał. Gdy lis zaczął dumać nad tym, jak cudowny musi być głos bohatera, kruk otworzył dziób. Wyleciał mu z niego ser, a owy rarytas porwał chwilowy wielbiciel ptaka. Tak radość zastąpił smutek, a kruk został sam, ponieważ lis opuścił go wraz ze zdobyczą.

Treść bajki potwierdza wcześniejsze rozważania na temat morału i znane przysłowie: „Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie”. Bowiem nie sztuką jest się otoczyć wieloma fałszywymi pochlebcami, a znaleźć garstkę bliskich osób, które będą trwały przy twoim boku na dobre i złe. Przecież przyjaźń potrzebna jest nie tylko wtedy, gdy ma się bogactwo.

Podmiot liryczny w utworze jest obserwatorem. Nie ujawnia się. Bajka posiada szesnaście wersów o różnej ilości sylab. Tak najkrótsze mają pięć zgłosek, a najdłuższe jedenaście. Ma to szczególne znaczenie. W czasach oświecenia krótkie wersy były kojarzone z niskim stylem. Więc te pojawiają się jako kontrast do ogromnej wagi słów wypowiadanych przez lisa. Stanowią w tym swoistą ironię.
Nieregularna budowa dzieła zbliża bajkę do prozy. Bajka jest napisana prostym językiem, łatwym do zrozumienia przez czytelnika. Zarówno dorosłego, jak i dziecko. Twórca zastosował w niej rymy parzyste żeńskie. Pod koniec utworu nagromadzenie czasowników przyspiesza tempo i idealnie podkreśla dramaturgię sytuacji, w której znalazł się ptak: „Więc kruk w kantaty; skoro pysk rozdziawił,
Ser wypadł, lis go porwał i kruka zostawił.” W dziele Ignacego Krasickiego pojawiają się także epitety takie jak „głos śliczny”, „ser ogromny” czy „pióra szklniące”.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!