Laura i Filon – Franciszek Karpiński – Analiza i interpretacja

O autorze
Franciszek Karpiński urodził się 4 października 1741 roku w Hołoskowie koło Otyni, a zmarł 16 września 1825 roku w Chorowszczyźnie koło Wołkowyska. Rodzina miała pochodzenie szlacheckie. Ich herbem był Korab. Był synem Andrzeja i Rozalii z domu Karpińska.
Poeta, tłumacz, moralista, dramatopisarz, pamiętnikarz, który pisał w epoce oświecenia. Przedstawiciel nurtu sentymentalnego liryce. Fascynował się folklorem. Tworzył:
– sielanki,
– wiersze miłosne i patriotyczne
– pieśni religijne,
– elegie.
Franciszek Karpiński to twórca między innymi:
– Laury i Filona,
– Do Justyny,
– Sumienie,
– Zabawki wierszem i przykłady obyczajne
– Pieśni pobożne.

Geneza
Laura i Filon to miłosny i sentymentalny utwór napisany w latach 1772-1780 przez Franciszka Kopalińskiego, który ukazał się w tomie Zabawki wierszem i przykłady obyczajne.
Ten sielankowy obraz charakterystyczny dla epoki oświecenia przedstawia, zgodnie z przyjętym zwyczajem, scenkę oczekiwania, rozczarowanie i godzenia się kochających się młodych ludzi. Przedstawia zmienne nastroje, towarzyszące kochankom podczas spotkania od euforii przez wieczna miłość do wzajemnych podejrzliwości i oskarżeń. Przedstawienie spotkanie Laury i Filona zawiera rodzime elementy takie jak szczekanie psa, pianie koguta, drzewo jawor, maliny, księżyc.

Analiza i interpretacja
Wiersz Laura i Filon to utwór o nieskomplikowanej treści. Liczy czterdzieści dziewięć zwrotek o regularnej budowie. Każda strofa składa się z 4 wersów dziesięciozgłoskowych i ośmiozgłoskowych tworząc układ 10, 8, 10, 8. Dodatkowo wers ma podział wewnętrzny po 5 sylab. Zastosowanie regularnej budowy, a także rymów żeńskich przeplatanych ABAB, mają decydujący wpływ na śpiewność i melodyjność utworu.
W wierszu możemy napotkać elementy: liryki, epiki i dramatu. Podmiot liryczny nie zajmuje stanowiska opisując przebieg wydarzeń co świadczy, że jest on lirykiem pośrednim, a dokładniej lirykiem sytuacyjnym. W wierszu w jednej zwrotce występuje epika podkreślając napięcie:
Kiedy w chrościnie Filon schroniony,
Wybiegł do Laury spłakany,
Już był o drzewo koszyk stłuczony,
Wieniec różowy stargany.
Utwór Laura i Filom możemy określić jak wiersz dialogowy i możemy porównać go opery i jej elementów:
– początkowy monolog Laury to śpiewane aria – trwa 14 zwrotek,
– dialog Laury i Filona.
Przejście z monologu do dialogu, to elementy dramatyzmu. Elementy narracji napotykamy w jednej strofie. Główny przekaz otaczającej przyrody i zdarzeń mamy z perspektywy Laury i Filona.

Autor przedstawia miłość w wyolbrzymiony, mocno przerysowany sposób. Stosując hiperbole, wywołuje nastrój z dużą ilością emocji.
Środki stylistyczne występujące w wierszu:
a) przenośnia, metafory:
– Prowadź mię teraz, miłości śmiała!
Gdybyś mi skrzydła przypięła!
– W twej pięknej twarzy wszystkie uwięzły
Nadzieje moje i siły.
b) wykrzyknienia:
– Widzę, że jestem zdradzona!,
– Znajdzie!… Jakże go pocieszę!,
– O popędliwa!,
– Lauro!… poczekaj… dwa słowa!…
– Cóż, kiedy cię z nią obaczę!
c) niedopowiedzenia i westchnienia:
– jutro paść będzie trzodę przy borze…,
– poczekaj… dwa słowa..,
– a ja czuję ją…
d) epitety:
– plecionkę różowę,
– białego łona,
-wianku różany,
– wschodzące zorze
e) wtrącania:
– Które (choćbym też i miała)
Za jeden uśmiech Filona mego

Wieczorowa pora przy blasku księżyca stęskniona Laura wybiera się na spotkanie z długo niewidzianym Filonem. Miejscem schadzki pasterki z ukochanym jest ważne drzewo jawor. Tam planuje spędzić miłe chwile, do których stara się odpowiednio przygotować. Zabiera ze sobą kosz przekąsek, którymi chce karmić Filona. To malinami, które traktuje jak afrodyzjaki. Zabiera równie upleciony wianek z róż, który chce założyć ukochanemu na głowę.
Spóźniona już na spotkanie Laura, aby nie tracić więcej czasu, nie rozczesuje swoich włosów tylko luźno je czesze. Biegnie do lasu na umówiona randkę z miłym. Czekający dłuższy czas w umówionym miejscu Filon, postanawia się ukryć, aby przekonać się co do uczuć Laury. Kiedy Laura dociera na miejsce spotkania pod umówiony jawor, nie zastaje Filona. Brak kochanka napawa ją smutkiem i przerażeniem. Ma pretensje i żal do jawora. W głowie pojawia się jednak myśl o jego zdradzie, która miałby dopuścić się z dziewczyną o czarnych brwiach. To Doryda. Zła i zrozpaczona na myśl o niewierności ciska przyniesionym koszykiem z malinami, a także uplecionym wiankiem dla ukochanego. Nie mogąc dłużej patrzeć i słyszeć jak cierpi jego ukochana Filon, wyłania się z ukrycia. Widząc zapłakaną Laurę, zdaje sobie sprawę ze swojej błędnej decyzji o ukryciu. Zapewnia ją o swojej miłości i potwierdza, że nic go nie łączy z Dorydą. Komplementuje i przeprasza Laurę, która wybacza miłemu. Filon zapewnia ukochaną, że nie będzie kontaktował się z nielubianą Dorydą.
Mimo panującej zgody między kochankami, żegnająca się Laura w sercu, ma nie tylko miłość i radość, ale także cierpienie i rozterki.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!