Oda (Pieśń) III 30 – Horacy – Analiza i interpretacja

Wiersz, a właściwie oda, jest trzecią częścią „Pieśni” Horacego. Jej oryginalny tytuł brzmi: „Ad Melpomenem musam”, czyli „Do Muzy Melpomeny”. Jego znaczenie zostało wyjaśnione w ostatniej strofie. Dzieło jest zakończeniem pierwszych trzech ksiąg „Pieśni”.
Tematem utworu jest problem pamięci o człowieku, czyli refleksja na temat spuścizny, jaka pozostaje po zmarłym. Poeta w wierszu zawarł przemyślenia na temat losu. Wiersz ma charakter autotematyczny, ponieważ podmiot liryczny, czyli poeta wypowiada się na temat swojej twórczości.
Utwór należy do liryki bezpośredniej, wyznania (konfesyjna), o czym świadczą czasowniki w pierwszej osobie liczby pojedynczej, takie jak: „wybudowałem”, „nie wszystek umrę”, „doprowadziłem”. Jest pisany stylem podniosłym, patetycznym, stosownym do gatunku. Jest to pieśń, a właściwie oda, utwór o charakterze pochwalnym. Podmiot liryczny możemy utożsamiać z poetą, ponieważ wspomina on o swoim rodzinnym mieście. Horacy jest już dojrzałym mężczyzną, dumnym z tego, co osiągnął i ze swojego talentu. Wygłasza on monolog, w którym podsumowuje swoją twórczość i wyraża dumę ze swojego ówczesnego dorobku poetyckiego.
Utwór adresowany jest do osób, którzy żyli w tym samym czasie co autor. Możemy zauważyć obecność osób trzecich, które mają głosić wielkość Horacego „I niech mówią”. Cały tekst momentami przypomina epitafium nagrobkowe, ponieważ poeta stara się ocenić wartość swoich dzieł w przyszłości, w której nie będzie już żył. W starożytnej Grecji i Rzymie uważano, że dorobek artystyczny i twórczość może przynieść sławę, która będzie nieśmiertelna. Nikt jednak przed Horacym nie określił tego tak dokładnie jak on.
Wiersz rozpoczyna incipit „Wybudowałem pomnik”, czyli po łacinie „Exegi monumentum”. Chodzi o to, że człowiek sam sobie stawia pomnik wielkości własnego dzieła. Jest on niezniszczalny, trwały. Mowa tutaj o jego poezji. To właśnie jej metaforą jest ponik. Jest ona przekazywana z pokolenia na pokolenie i nic jej nie zniszczy, nawet złe warunki pogodowe, czy mijające lata. Poeta używa porównań do rzezy, które są symbolami trwałości, np. piramidy.
„Non omnis moriar”, czyli „Nie wszystek umrę” oznacza, że w jakimś sensie podmiot liryczny pozostanie żywy, zostanie po nim ślad, którego nie będzie się dało wymazać. Jego poezja nadal będzie żyła, nie zginie wraz z nim.
Wplecione są tutaj wątki biograficzne z życia Horacego. W tekście wymieniona została rzeka Aufidus, która przepływa przez Wenezuelę, czyli rodzinne miasto poety. Następnie podmiot liryczny mówi o swojej ojczyźnie. „Ja z nizin wyrosły” – kolejny wątek z życia poety, ponieważ mężczyzna wychowywał się w niskich warstwach społecznych. Poezja umożliwiła mu awans społeczny.
Podmiot liryczny czuje się wyjątkowy, ponieważ on, niepozorny człowiek z ubogiej rodziny, stał się sławnym poetą rozpoznawalnym w całym kraju. Zwraca się poprzez apostrofę do Melpomeny, muzy tragedii i patronki wzniosłych utworów. Mężczyzna chce, aby była z niego dumna i doceniła jego wysiłki nagradzając go „delfickim laurem”. Chodzi tutaj o wieniec laurowy z gaju Appollina, boga poezji, wręczany zasłużonym poetą.
W wierszu wymienione są też takie postacie jak Pontifex Maximus, który był wielkim kapłanem i na Kapitolu w intencji całego Rzymu złożył ofiarę Jowiszowi. Poeta mówi także, że na Kapitol wejdzie wraz z westalką, a mowa tutaj o Wielkiej Westalce, która była obecna na wspomnianej wcześniej uroczystości. Była ona przełożoną innych westalek.
Utwór ma cechy retoryczne, do tego ma uporządkowaną kompozycję: tezę, argumenty. Pojawia się wiele środków artystycznych, takich jak: paralelizmy składniowe „nie zburzy oszalały Akwilon”, metafory „trwalszy niż ze spiżu”, epitety „królewskich piramid”, „deszcze gryzące”, apostrofa „Melpomeno łaskawie opleć moje włosy”.
Nawiązaniem literackim do tego utworu jest wiersz Zuzanny Ginczanki, który rozpoczyna się słowami „Non omnis moriar”. Bez problemu możemy się domyślić, że kobieta celowo zestawiła swój utwór z wierszem Horacego. Ich tematyka również jest podobna, ponieważ mówi o trwałości poezji i pamięci o poecie.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!