Przepaść – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja

Kilka słów o autorze

Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku, a zmarł 24 kwietnia 2014 roku we Wrocławiu. Był polskim poetą, prozaikiem, dramaturgiem i scenarzystą. Zaliczał się także do członków Wydziału VI Twórczości Artystycznej Polskiej Akademii Umiejętności. Warto zaznaczyć, że autor był jednym z kandydatów do otrzymania literackiej Nagrody Nobla. Jego twórczość porusza m.in. wątek jednostki zagubionej w wojennym i powojennym świecie. Inspirację do swoich dzieł czerpał jako naoczny świadek większości zdarzeń, bowiem poeta był zaprzysiężony w AK, nosząc pseudonim „Satyr”. Walczył o dobro ojczyzny na terenie powiatów radomszczańskiego, koneckiego, opoczyńskiego, włoszczowskiego oraz częstochowskiego. Jednym z wierszy w twórczości autora jest omawiana „Przepaść”, opowiadająca o starszej osobie zagubionej w świecie. W rzeczywistości treść utworu dotyczy nie tylko człowieka w podeszłym wieku, ale także każdego, komu może przytrafić się przeszkoda nie do pokonania. Warto wyciągnąć wtedy pomocną dłoń o czym zapewnia sam poeta.

Analiza i interpretacja utworu

Wiersz Tadeusza Różewicza pt. „Przepaść” opowiada o trudnościach jakich możemy doświadczyć wraz z upływem lat w codziennym życiu. Ukazuje jak ważna jest pomoc i empatia w stosunku do innych ludzi.
Bohaterką liryczną jest kobieta w podeszłym wieku. Według słów utworu, babcia ma na sobie czarną suknię, patrzy przez druciane okulary i podpiera się na lasce. Stoi na skraju krawężnika, ale boi się go przekroczyć. Ta z pozoru błaha czynność jest dla starszej pani powodem do dużego strachu i stresu. Bowiem zdrowie nie jest dane raz na zawsze. Z czasem je stopniowo tracimy. Tak jest w przypadku przerażonej, niedołężnej kobiety. Na ulicy nie ma dużego ruchu, nie widać nadchodzącego samochodu. Mimo to, staje się ona przepaścią nie do przekroczenia. Wyzwaniem, któremu babcia nie jest w stanie sprostać. Szary świat nabiera barw, kiedy chwyta ją za rękę mały chłopczyk. Razem pokonują otchłań jezdni, a iskierka miłości, która świeci w sercu malca rozpędza ponure kolory rzeczywistości staruszki.

Wiersz jest swoistym apelem do całego społeczeństwa. Poeta celowo zastosował w nim hiperbole. Postawienie problemu u rangi nie do rozwiązania pomaga zrozumieć czytelnikom wagę małego gestu. Dla nas może on nie znaczyć wiele, a innemu człowiekowi sprawić ogrom radości. Dlatego właśnie powinniśmy zwracać uwagę na takie sytuacje na co dzień. Wśród nas, to znaczy na ulicach, w instytucjach publicznych, komunikacji miejskiej, sklepach, sąsiedztwie itd. pojawia się wiele osób potrzebujących pomocy. Z całkiem różnych powodów. Jednak stopniowo z biegiem lat na świecie szerzy się potocznie zwana „znieczulica”. Mało osób zwraca uwagę na osoby potrzebujące wsparcia. Może być to na przykład starszy pan, który chciałby znaleźć miejsce w autobusie, aby dać odpocząć schorowanym nogom. Może być to kobieta w zaawansowanej ciąży stojąca jako ostatnia w kolejce do kasy sklepu. Większość ludzi nie zauważa takich niemych próśb o pomoc. Szybkie tempo życia, spędzanie wielu godzin w pracy i ciągły stres powodują utratę empatii, jaką powinniśmy jako społeczeństwo żywić do siebie nawzajem. Cytując autora: „strasz­li­we ciem­no­ści
na­gro­ma­dzo­ne nad świa­tem
przez złych lu­dzi” biorą się właśnie z braku tego podstawowego pozytywnego odruchu w stosunku do drugiego człowieka. Pesymistyczny obraz świata jaki przedstawił w swoim dziele Tadeusz Różewicz nie wziął się znikąd. Możemy jednak go zmieniać i właśnie do tego namawia przez ten wiersz artysta. Szlachetność bowiem popłaca, a dobre uczynki sprawiają radość zarówno osobie, którą takimi obdarowano jak i tej, która je sprawiła.

„Przepaść” jest wierszem białym, to znaczy, że nie pojawiają się w nim rymy. Utwór nie ma podziału na strofy. Stanowi wiersz wolny. Buduje go dwadzieścia wer­sów, w których liczba sylab jest różna. Podmiot liryczny w dziele nie ujawnia się, jest narratorem opowiadającym przebieg wydarzeń. Utwór na­le­ży więc do liryki pośredniej.
Pojawiają się w nim następujące środki stylistyczne:

– metafory: „roz­stę­pu­ją się strasz­li­we ciem­no­ści na­gro­ma­dzo­ne nad świa­tem”, „w ser­cu ma­łe­go chłop­ca świe­ci iskier­ka mi­ło­ści”;

– epitety: „czar­nych suk­niach”, „dru­cia­nych oku­la­rach”, „strasz­li­we ciem­no­ści”, „złych lu­dzi”;

-hiperbole: „nad prze­pa­ścią kra­węż­ni­ka”, „prze­pro­wa­dza przez ot­chłań uli­cy”.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!