Urszula Kochanowska – Bolesław Leśmian – Analiza i interpretacja

Wiersz „Urszula Kochanowska” napisany przez Bolesława Leśmiana został wydany w tysiąc dziewięćset trzydziestym szóstym roku w tomiku „Napój cienisty”. Był to trzeci zbiór dzieł poety. Tytuł wyraźnie nawiązuje do córki renesansowego polskiego pisarza Jana Kochanowskiego i jego cyklu dziewiętnastu trenów (a dokładniej do ostatniego z nich „Sen”). Poeta pisał je, ponieważ nie potrafił pogodzić się ze śmiercią córki, bardzo za nią tęsknił. Dziewczynka umarła, mając zaledwie dwa latka. Co ciekawe tren był gatunkiem poważnym, wzniosłym, patetycznym i nikt wcześniej nie adresował go do dziecka.
Wiersz należy do liryki bezpośredniej. Podmiotem lirycznym jest tutaj tytułowa bohaterka, czyli sama Urszula Kochanowska (świadczą o tym takie czasowniki jak „przybyłam”, „szepnęłam”. W trenach dziewczynka w ogóle nie miała prawa głosu, a tutaj sama opowiada całą historię. Córka renesansowego poety opisuje to co widzi, kiedy już umarła. Mamy więc tutaj opis zaświatów, jednak jest on inny niż mogło się wydawać samemu Kochanowskiemu.
W niebie jest pusto. Żyją tam tylko dwie osoby – Urszula i Bóg. Drugi z wymienionych troszczył się o dziewczynkę głaskając ją po głowie. Pyta także, czy czegoś nie potrzebuje (ich rozmowa to fragmenty dialogu). Ona bardzo tęskni za swoim domem i rodzicami, więc prosi Stwórcę, aby wszystko było jak w Czarnolasie. Dziewczynka jest przerażona. Boi się gniewnej reakcji Boga w odpowiedzi na swoją prośbę, jednak grzecznie czeka na jego odpowiedź. On tylko się uśmiechnął i pojawił się domek dla Urszulki. Znajdują się tam sprzęty, donice, czyli tylko przedmioty. Na dodatek Bóg zostawia dziewczynkę samą w tym miejscu dodając, że kiedyś ją odwiedzi.
Aby zapełnić pustkę, jaka tkwiła w małym domku, Urszulka zaczęła sprzątać. Nakryła do stołu, pościerała podłogę. Dziewczynka włożyła swoją najładniejszą różową sukienkę. Mimo tego, że bardzo chce jej się spać, grzecznie siedzi i oczekuje na przyjście swoich gości. Możemy się domyślić, że czekała tak całą noc. Dopiero rankiem, o świcie słyszy kroki i pukanie do drzwi, co od razu ją ożywia. Biegnie w kierunku, z którego dochodzą dźwięki z ogromną nadzieją. Ku jej rozczarowaniu, gościem był Bóg, a nie rodzice, których tak bardzo pragnęła zobaczyć.
W wierszu poruszane są tematy eschatologiczne, czyli dotyczące tego, co dzieje się z człowiekiem po śmierci. W tym przypadku Urszula Kochanowska trafiła do nieba, jednak jest ono inne, niż wyobrażenia chrześcijańskie. Tutaj nie ma świętych, zmarłych dusz, ani aniołów. Istnieje tylko Bóg i dziewczynka. Miejsca tego nie można nazwać też krajem wiecznej szczęśliwości i braku trosk. Córka Kochanowskiego mimo tego, że dostała od Stwórcy to, co chciała nie poczuła się lepiej. Była bardzo samotna. Czekała tylko na moment spotkania z rodzicami, do którego niestety nie doszło. Opisywane przez Urszulkę niebo jest pustkowiem, w którym istnieje jednie Czarnolas.
Utwór jest wyraźną aluzją literacką. Pisany jest prostym językiem, o potocznym stylu. Dominują tutaj takie uczucia, jak strach, lęk, tęsknota. Zauważamy także występowanie archaizmów w formach fleksyjnych i koniugacyjnych, co miało na celu upodobnić tekst do trenów Kochanowskiego.
Autor zastosował także składnię polisyndetyczną, czyli łączył całe zdania za pomocą spójnika, który się powtarzał. Tło wiersza jest dziecinne, a nawet baśniowe, natomiast cała jego wymowa pesymistyczna.
Nawiązanie do utworów renesansowego poety ma formę polemiki filozoficznej. U Kochanowskiego pojawia się jego matka z Urszulką na rękach i przekonuje syna, że jego córka jest szczęśliwa. W omawianym wierszu jest jednak inaczej, ponieważ dziewczynka czuje się smutna i samotna. Podmiot liryczny, czyli Urszulę Kochanowską, możemy utożsamiać z poglądami Bolesława Leśmiana, który w momencie pisania przechodził kryzys wiary. W opisanym niebie bohaterka nadal odczuwa negatywne emocje, nie pozbyła się swoich trosk, wszystko wygląda tak samo jak na ziemi, jednak dziewczynce towarzyszy samotność. W utworze mamy zawarte rozważania na temat życia i śmierci. Historia córki Jana Kochanowskiego jest tylko punktem wyjścia.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!