Warkoczyk – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja

Kilka słów o autorze

Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku, a zmarł 24 kwietnia 2014 roku we Wrocławiu. Był polskim poetą, prozaikiem, dramaturgiem i scenarzystą. Zaliczał się także do członków Wydziału VI Twórczości Artystycznej Polskiej Akademii Umiejętności. Warto zaznaczyć, że autor był jednym z kandydatów do otrzymania literackiej Nagrody Nobla. Jego twórczość porusza m.in. wątek jednostki zagubionej w wojennym i powojennym świecie. Inspirację czerpał jako naoczny świadek większości zdarzeń, bowiem poeta był zaprzysiężony w AK, nosząc pseudonim „Satyr”. Walczył o dobro ojczyzny na terenie powiatów radomszczańskiego, koneckiego, opoczyńskiego, włoszczowskiego oraz częstochowskiego. Jednym z wierszy w twórczości autora jest omawiany „Warkoczyk”. Stanowi element „Pięciu po­ema­tów” wydanych 1950 roku. Choć Tadeusz Różewicz nigdy nie trafił do obozowego transportu, do Muzeum Auschwitz – Birkenau udał się po jego otwarciuTo, jak i i wiele innych dzieł z tamtego okresu cechuje duże nagromadzenie emocji, które udzielają się także czytelnikowi.

Analiza i interpretacja wiersza

Poeta porusza w utworze tematykę wojenną. Pod pozornie niewinnym tytułem „Warkoczyk” kryje się doskonale przedstawiony, przykry obraz cierpienia ludzi w obozach koncentracyjnych. Podczas II wojny światowej umarło wiele mężczyzn, kobiet i dzieci. Losy tych ostatnich świetnie ujął Tadeusz Różewicz. Autor przenosi czytelnika do miejsca obozu koncentracyjnego. Wiersz rozpoczyna się od informacji o przyjeździe transportu kobiet, którym ogolono głowy. Utracone włosy leżały wymieszane na ziemi. Czterej robotnicy zamiatali je miotłami zrobionymi z lipy. Wszystkie w jedno miejsce – do skrzyń. Ich właścicielki zostały uduszone w komorach gazowych. Straciły życie, a piękne oraz zadbane włosy stały się sztywne i suche. „Szpil­ki
i ko­ścia­ne grze­bie­nie” nie podkreślały już ich urody, były niepotrzebne. Poeta ubolewa nad utratą. Podkreśla to następującymi słowami:
„Nie prze­świe­tla ich świa­tło
nie roz­dzie­la wiatr
nie do­ty­ka ich dłoń
ani deszcz ani usta”. Z tych wersów możemy wyciągnąć śmiało wnioski. Nie chodzi o same włosy, a o utracone życia.
Zwracając uwagę na tak ważny element urody, autor przekazuje niespełnione losy kobiet. Być może nie zaznały miłości, nie założyły rodziny, bądź zostały od własnej oderwane. Przedwcześnie i niegodnie zmarły. Były to kobiety pełniące różne role. Będące żonami, matkami, córkami. Nieznane poecie z imienia. Zostały po nich tylko owe zniszczone włosy. One stanowią element pamięci o zmarłych w obozie.
Pod koniec utworu czytelnika porusza ostatnia strofa:
„W wiel­kich skrzy­niach
kłę­bią się su­che wło­sy
udu­szo­nych
i sza­ry war­ko­czyk
mysi ogo­nek ze wstą­żecz­ką
za któ­ry po­cią­ga­ją w szko­le
nie­grzecz­ni chłop­cy”. Tytułowy warkoczyk należał zapewne do małej dziewczynki. Wstążeczka podkreśla niewinność dziecka, które zapewne nie rozumiało co się wokół niego dzieje. Nie zaznało wielu uroków życia, a w wyniku tragicznych wydarzeń poległo w komorze gazowej.

Po przeczytaniu dzieła możemy skłonić się ku refleksji odnośnie tego, ilu ludzi podzieliło podobny los. II wojna światowa zabrała ze sobą wiele ofiar. Obozy koncentracyjne były dowodem na nienawiść międzyludzką. Muzeum Auschwitz – Birkenau to najbardziej znane miejsce upamiętniające wydarzenia sprzed przeszło 80 lat. Dzięki niemu społeczeństwo wie do jak wielkiej tragedii może doprowadzić ogromny konflikt. Jak wiele dzieci i dorosłych zginęło bez przyczyny, z powodu braku akceptacji i zabójczej ideologii. Przede wszystkim twórczość o tematyce wojennej, a także takie miejsca działają na rozsądek ludzki. Nie znamy dokładnych losów zmarłych, ale możemy o nich pamiętać i nie dopuścić w przyszłości jako społeczeństwo do takich tragedii.

Podmiot liryczny nie ujawnia się w utworze. Opisuje tylko czytelnikom tragiczne wydarzenia. Utwór jest wierszem białym o nie­re­gu­lar­nej bu­do­wie. Stanowią go czte­ry strofy. Mają one różną liczbę wersów. Pierwsza ma ich pięć, druga tyle samo, trzecia z kolei posiada cztery, a czwarta siedem. Ilość sylab również nie jest proporcjonalna. W wierszu pojawiają się środki stylistyczne, które umacniają jego emocjonalność. Są to:

– epitety: „czy­sty­mi szy­ba­mi”, „sztyw­ne wło­sy”, „ko­ścia­ne grze­bie­nie”, „wiel­kich skrzy­niach”, „su­che wło­sy”, „sza­ry war­ko­czyk”, „mysi ogo­nek”, „nie­grzecz­ni chłop­cy”;

– zdrobnienie: „sza­ry war­ko­czyk mysi ogo­nek ze wstą­żecz­ką”;

– anafora – wersy zaczynają się od partykuły „nie”:
„Nie prze­świe­tla ich świa­tło
nie roz­dzie­la wiatr
nie do­ty­ka ich dłoń…”.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!