Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
Edward Stachura był poetą, pieśniarzem, tłumaczem i prozaikiem. W jego utworach niejednokrotnie pojawia się tematyka zadumy nad życiem i śmiercią. Stachura wiele podróżował. Chętnie kreował się na włóczęgę, banitę, wiecznego tułacza i samotnika, który podczas niekończącej się wędrówki rozmyślał o istnieniu człowieka i funkcjonowaniu przyrody i świata…
Jednym z jego wierszy, podejmującym zarówno temat wędrówki, jak również zawierającym rozmyślania nad sensem życia, jest „Wędrówką jedną życie jest człowieka”. Ów tekst jest swoistą metaforą życia. Podmiot liryczny porównuje je do wędrówki, jedynej i niepowtarzalnej, w trakcie której jedynym rozwiązaniem jest iść wciąż naprzód, bo drogi powrotnej już nie ma – tak samo, jak nie jest możliwy powrót po przeszłości. Wędrówka w wierszu jest „jedna”, tak jak jedno jest ludzkie życie, które zostaje porównane do „jednej wędrówki”, „zjawy sennej” i „chmury zwiewnej”. Wszystkie te porównania wskazują odbiorcy na charakter życia, które jest czymś ulotnym i kruchym, nie zawsze łatwym, a czasem nawet czymś nierealnym, wprost niezwykłym. Autor zaznacza również, że zarówno podczas odbywania tej podróży, jak i w różnych życiowych sytuacjach, człowieka spotykają liczne trudności i przeciwności losu: „Lecz ucieka!”; „Brak mu tchu!”, „Śmierć go czeka!”. Mimo wszystko warto jednak iść do końca; dopóki starczy sił, należy walczyć: „To nic! To nic! To nic! / Dopóki sił, / Będę szedł! Będę biegł! / Nie dam się!”.
Ciekawy jest fakt, iż wiersz „Wędrówką jedną życie jest człowieka” pojawia się w jednym z poematów Stachury pod tytułem „Się”. Główny bohater utworu, Michał Kątny, stanowiący alter ego samego Stachury, jest włóczęgą, który podróżuje po Polsce. Podczas podróży pociągiem zostaje poproszony przez mężczyznę spotkanego w przedziale o zagranie kilku piosenek na gitarze. Michał Kątny śpiewa między innymi właśnie ten utwór, wykorzystując jako akompaniament peruwiańską melodię „El cóndor pasa”, skomponowaną w 1913 roku przez Daniela Alomía Roblesa. Nieznajomy odzywa się w następujący sposób: „Jeżeli wolno wyrazić swoje zdanie (…) to chciałbym zauważyć, że jest to bardzo piękna piosenka. (…) Bardzo jakaś taka budująca, choć smutna, prawdziwie smutna. Ale jednak dziwnie budująca”. Kątny odpowiada, że jest to „piosenka, która idzie do przodu. Która pada na twarz, czołga się, ale idzie do przodu. Czyli w dobrym kierunku”. Po tej wymianie zdań główny bohater zostaje zaproszony przez nieznajomego do jego domu. Tam Kątny próbuje podnieść na duchu żonę owego mężczyzny tymi właśnie piosenkami. Może właśnie taki jest cel wiersza Edwarda Stachury? Może ma on podnosić czytelnika na duchu, dawać nadzieję i siłę do walki o siebie, do walki o to, by iść do końca?Podmiotem lirycznym wiersza „Wędrówką jedną życie jest człowieka” jest człowiek – możliwe, że sam autor – który zna koleje życia. Który wie, że nie zawsze może być łatwo to życie przeżyć, ale który jednocześnie zapewnia, że warto iść mimo wszystko – „dopóki starczy sił”. Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej, o czym świadczy chociażby sformułowanie: „Dotknąć chcesz”. Adresatem wiersza jest każdy człowiek, ponieważ temat życia – myśl: „czy warto iść” – dotyczy każdego z nas. Autor wykorzystał wiele pytań retorycznych, powtórzeń i wykrzyknień, które wpływają na dynamizm konstrukcji wiersza. Zwrotki: pierwsza, druga, piąta i szósta oraz trzecia, czwarta, siódma i ósma zbudowane są paralelnie. Strofy rozpoczynające się słowami: „To nic! To nic! To nic!” stanowią również refren, natomiast wers „Wędrówką jedną życie jest człowieka”, będący jednocześnie tytułem utworu, zawiera szyk przestawny.
Wiersz Edwarda Stachury to utwór ukazujący wartość życia. Podmiot liryczny przekonuje czytelnika do tego, że warto żyć, warto dotrwać do końca. Poprzez zastosowanie metafory ludzkiego życia – wędrówki – autor przekazuje prawdę o życiu, o jego ulotności, kruchości i doświadczanych podczas jego trwania trudach. Dzięki zastosowaniu licznych powtórzeń ów utwór był chętnie śpiewany, chociażby przez zespół Stare Dobre Małżeństwo oraz przez innych znanych wykonawców poezji śpiewanej.
Sprawdź również:
- Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
- Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
- Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
- Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
- Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
- List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
- Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
- Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
- Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
- Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja
Dodaj komentarz jako pierwszy!