Zaczarowana dorożka – Konstanty Ildefons Gałczyński – Analiza i interpretacja

Autorem wiersza jest Konstanty Ildefons Gałczyński. Urodził się w Warszawie w 1905 roku, zmarł 6 grudnia 1953 w Warszawie. Przyjął pseudonim „Karakuliambro”. Był synem Konstantego i Wandy Cecylii z Łopuszyńskich. Polski poeta, który wyrastał na poezji dwudziestolecia międzywojennego, nurtu klasycyzującego i awangardy. Znany z serii dowcipów i humoresek przedstawionych w utworze Teatrzyk Zielona Gęś
Twórczość Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego była wykorzystywana w kabaretach takich jak Kabaret Olgi Lipińskiej, Kabaret Potem i Barszcz z krokietem, a także przez twórców muzyki popularnej. Na podstawie jego wiersza Ukochany kraj powstał musical w teatrze muzycznym Studio Buffo, którego reżyserem był Janusz Józefowicz. Jego twórczość możemy usłyszeć w piosenkach na przykład Ballada o dwóch siostrach, Kołysanka, Oddalić od zapomnienia, a także w filmie Zmiennicy.

Geneza
Zaczarowana dorożka to wiersz, który został napisany w 1948 roku przez Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. To swoistego rodzaju kartka z pamiętnika lub też autobiografia.
Spostrzeżenia, wrażenia i przeżycia autora podczas pobytu w Krakowie przyczyniły się do powstania wiersza. To tam stary dorożkarz, który powoził dorożką z numerem 13, obwoził autora nocą po uliczkach Krakowa. Podczas przejażdżek woźnica bardzo lubił recytować poezję, a także w magiczny, baśniowy i tajemniczy sposób opowiadał różne zabawne historia.

Analiza
W utworze Zaczarowana dorożka podmiot liryczny przedstawiony zostaje jako liryka bezpośrednia w pierwszej osobie.
W wierszu możemy wyróżnić sześć części, ale nie wszystkie można w prosty i łatwy sposób streścić. Każda z nich zaczyna się słowami zaczerpniętymi z muzykologii, co podkreśla muzyczność teksty: I allegro, II allegro sostenuto, III allegretto, IV allegro ma non troppo, V allegro cantabile, VI allegro furioso alla polacca. Jest napisany plastycznie i żartobliwie przy użyciu oszczędności słów. Użycie zdań pojedynczych, równoważników zadań, elips i przerzutni, a także dużej ilości czasowników świadczy o dynamice utworu. Dialogi, zwroty i szybko tocząca się akcja trzyma czytelnika w napięciu i zmusza go do przenoszenia się w inny, niezwykły fantastyczny, a nieraz zabawny świat.
Jest trzynastozgłoskowcem, który ma różne długości: zwrotek, wersów, sylab w wersie.
W utworze rzadko występują rymy. Najczęściej są to rymy żeńskie i nieparzyste. Regularne są rymy krzyżowe:
– dokładne – broszka – dorożka, Sukiennic – kamienic,
– niedokładne – kłamię – telegramie,
Powtarzające się słowa w wierszu przenoszą nas w świat magii i nadają mu rytm.
„Zaczarowana dorożka;
Zaczarowany dorożkarz;
Zaczarowany koń.”

W wierszu możemy spotkać różne metody, gatunki i style, a także dziwne połączenia:
– liryzmu z groteską,
– realistyczne (dom „Pod Murzynami”, Wenecja, Sukience) z baśniowym (historia marynarza i dziewczyny, zaczarowana dorożka),
– niezwykły świat pomiędzy jawą a snem.
Aby pokazać uroki zaczarowanego i magicznego Krakowa autor posługuje się licznymi:
– porównania – „Srebrne dachy Krakowa i jak „secundum Joannem”,
– epitety – gwiazdy i liście duże i małe, noc zielono-szalona,
– anafory – nocne
– przenośnie – błysnąć specjalną broszką, dorożkarza z dorożką.
a także magię nocnej ulicy poprzez wymienianie świecących szyldów:
Nocne WYPYCHANIE PTAKÓW,
nocne KURSY STENOGRAFII,
nocny TEATR KRÓL SZLARAFII,
nocne GORSETY KOLUMBIA,
nocny TRAMWAJ, nocna TRUMNA,
nocny FRYZJER, nocny RZEŹNIK,
nocny chór męski CZEŚĆ PIEŚNI,

Interpretacja
Pewnej nocy bohater Zaczarowanej dorożki otrzymuje tajemniczo brzmiący telegram.
W nocy dwoje przyjaciół: Artur i Ronard udają się na spacer ulicami Krakowa.
Ich celem jest potwierdzenia istnienia magicznej dorożki. Do tego ma służyć specjalna świecąca broszka, którą należy zaczarować krakowskiego dorożkarza. Jak się okazuje oczarowanie woźnicy, nie jest prostym zadaniem. Po udanej próbie przyjaciele podróżują uliczkami Krakowa. Ich oczom ukazuje się miasto w innej baśniowej i fantastyczne odsłonie. Pod osłoną nocy sklepy, teatr, tramwaj, fryzjer wydają się inne – niezwykłe. Blask księżyca i mieniące się światła, szyldy przenoszą ich w magiczny świat. Podróżni docierają pod dom „Pod Murzynami” w okolicach Sukiennic. Tam dostrzegają zaczarowaną dorożkę, zaprzęgniętą w konie z białymi grzywami. W niej zastają młodą dziewczynę i marynarza, którzy jadą do ślubu. Po zdradzie chłopaka dziewczyna umiera z miłości. Silne uczucie złączyło ich po śmierci. To nie para młodych tylko para kochanków-duchów udająca się do starej kapicy, aby po śmierci zawrzeć sakrament małżeństwa, aby zniknąć co rano.
Zachwyceni niezwykłymi widokami nocnego Krakowa przyjaciele, wchodzą do baru, aby podzielić się wrażeniami z nocnej eskapady.

Uważam, że każdy z nas ma swoją Zaczarowaną dorożkę. To magiczne miejsce i czas, kiedy jesteśmy szczęśliwi, zakochani, a także zadowoleni. Długość trwania naszego stanu zależy tylko i wyłącznie od nas. To my musimy mieć nad nim kontrolę, nad naszymi cudownymi zdarzeniami.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!