Życie to nie teatr – Edward Stachura – Analiza i interpretacja

O autorze
Edward Jerzy Stachura urodził się 18 sierpnia 1937 roku Charvieu, a zmarł w 24 lipca 1979 roku w Warszawie. Był synem polskich emigrantów Stanisława i Jadwigi Stachurów, który mieszkali we Francji. Od 1948 r. rodzina powróciła do Polski.
To polski poeta, prozaik, pieśniarz, felietonista i tłumacz. Lubił rysować i często podróżował. Ukończył romanistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jego twórczość odznacza się nowatorskim stylem i językiem. Jego pierwsze utwory ukazały się w czasopiśmie Kontrasy Debiutował w dwutygodniku „Uwaga”. Był członkiem grupy literackiej Kontrast. Kreując się jako poeta z gitarą występował w klubach: Hybryda i Warszawskim Kubie Twórczości Młodych. W swojej twórczości poruszał problemy miłosne, zwyczajne i tradycyjne. Nie poruszał wątków związanych z polityką.
Przykładowe utwory to:
– Dużo ognia,
– Po ogrodzie niech hula szarańcza
– Jeden dzień,
– Falując na wietrze,
– Siekierezada albo Zima leśnych ludzi,
– Wszystko jest poezja

Geneza
Poeta to baczny obserwator. Swoje odczucia i spostrzeżenie dotyczące zachowań człowieka przedstawia jako manifest, posługując się szekspirowskim toposie theatrum mundi – teatra świata. W nim ludzie to marionetki, które odgrywają rolę w zakłamany i nieprawdziwym widowisku.

Analiza i interpretacja
Wiersz Życie to nie teatr to utwór, który na charakter balladowo- gawędziarski. Świadczą o tym refren oraz powtarzające się strofa trzecia i czwarta jako refren na końcu wiersza.
Ty, ty prawdziwej nie uronisz łzy.
Ty najwyżej w górę wznosisz brwi
Nawet kiedy źle ci jest, to nie jest źle,
Bo ty grasz!
Ja dusze na ramieniu wiecznie mam.
Cały jestem zbudowany z ran.
Lecz kaleka nie ja jestem tylko ty!
Utwór został napisany za pomocą techniki kontrapunktu, czyli przedstawiania skrajnych światopoglądy: ty – ja. Ma on osiem zwrotek o różnej liczbie wersów. Strofy są trzy lub pięciowersowe. Dzięki refrenowi oraz zastosowanym najczęściej rymom parzystych AABB, a także rytmowi jest on melodyjny, przeznaczony do wykonywania wokalnego. Podmiot liryczny przedstawiony zostaje jako liryka bezpośrednia w pierwszej osobie o czym świadczą użyte czasowniki: odpowiadam, wpadnę, wyjdę. Podmiotem w utworze jest sam poeta, który otwarcie rozmawia z kobietą, na której mu zależy. Rozmowa ta przybiera formę dialogu, w którym poeta przedstawia swoje i ukochanej podejście, stosunek do życia.
Środki stylistyczne występujące w wierszu tj.:
a) przenośnia, metafory:
– Cały jestem zbudowany z ran.
– Wyjdę na przestworza,…
– Ja – duszę na ramieniu wiecznie mam.
b) personifikacja:
– Wszystko przy nim blednie, blednie nawet sama śmierć!,
c) anafory:
– Życie to nie teatr, ja ci na to odpowiadam
– Ty i ja – teatry to są dwa!
– Lecz kaleką nie ja jestem, tylko ty!
d) epitety:
– kolorowa maskarada,
– przecudowny stworzę wiersz,
– prawdziwej nie uronisz łzy,
e) animizacja- ożywienie:
– spuchnie atmosfera,
– śmierć blednie.
f ) epifora- powtórzenie:
– Wszystko to zabawa, wszystko to jest jedna gra.
– Przy otwartych i zamkniętych drzwiach — to jest gra.
– Wszystko przy nim blednie, blednie nawet sama śmierć!
g) apostrofy:
– Życie to jest teatr, mówisz ciągle, opowiadasz;
– Ty i ja – teatry to są dwa!
– Lecz kaleką nie ja jestem, tylko ty!

Wiersz ten to przedstawienie dwóch różnych kontrastowych podejść do życia, które prezentują bliskie sobie osoby – kobietę i mężczyznę. Świat widziany oczyma kobiety jest poukładane i doskonały, który utożsamia z teatrem. Jest pod jego ogromnym wrażeniem. W nim ludzie nie są sobą, zmieniają się, aby dopasować się do otoczenia i konkretnej sytuacji. Żyją na pokaz. Aby być w idealnym społeczeństwie postępują i myślą w taki sam sposób. W ich życie nie występują zmartwienia, problemy i troski. Panuje tam nieustanna zabawa. Świat widziany oczyma wrażliwego mężczyzny jest zupełnie inny. Dostrzega w nim piękno, ale także otaczające go pokusy i zło. Piękno to swobodne życie bez ograniczeń w stylu jaki sam sobie wybierze. W nim wyraża swoje zdanie oraz sam sobą kieruje i za siebie odpowiada.
Zło to brak spokoju, sprawiedliwości oraz narzucane myślenie. Pomimo targających go uczuć kocha go i nie chce go zmienić. Mężczyzna podsumowuje swoje życie z kobietą. Stwierdza, że nie pasują do siebie i porównuje je do dwóch odmiennych teatrów. Krytykuje kobietą za zakłamanie, granie pod publiczkę. Według niego to życiowa kaleka, która nie jest w stanie sama myśleć i zależna jest od drugiego człowieka. Siebie, pomimo odrzucenia przez środowisko, przedstawia jako lepszego człowieka. Przedstawia swoją obawę i lęk przed otoczeniem. Opisuje przebieg typowej zabawy, której nieodzownym elementem są tańce, alkohol i miłostki. Kiedy on się zjawia na imprezie uczestnicy, tracą dobry humor, a atmosfera staje się drętwa. Szybko wypija kilka kieliszków i niepostrzeżenie opuszcza imprezę.
Oszołomiony, polewa się wodą, aby się obudzić i wrócić do swojego rzeczywistego, realnego świata. Dobitnie podkreśla, że to nie jest jego świat, mówiąc 'Ty i ja-teatry to są dwa’.
Poeta po raz kolejny wytyka wady kobiecie. Razi go jej bezwzględność, niewzruszenie i nieszczery, niezaraźliwy śmiech. Podkreśla, że swoim prawdziwym i szczerym uśmiechem zaraża innych. Wypowiadane słowa i dokonywane czyny są zgodne z jego sumieniem.

Wiersz ten ukazuje nasze słabości, strach i ból, który staramy się ukryć poprzez miny, gesty, postawę. Przeważnie nie jesteśmy prawdziwi i szczęśliwi. Odgrywamy role, przywdziewając różne maski. To swoistego rodzaju przedstawienie, w którym staramy się dopasować do środowiska sztucznego i zakłamanego, aby zostać zaakceptowanymi, lubianymi przez innych.

Sprawdź również:

• Wędrówką życie jest człowieka – Edward Stachura – Analiza i interpretacja
• Nic dwa razy – Wisława Szymborska – Analiza i interpretacja
• Straszno – Stanisław Grochowiak – Analiza i interpretacja
• Miłość (1) – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Analiza i interpretacja
• Pamiętajcie o ogrodach – Jonasz Kofta – Analiza i interpretacja
• List do ludożerców – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Ocalony – Tadeusz Różewicz – Analiza i interpretacja
• Moja piosnka (II) – Cyprian Kamil Norwid – Analiza i interpretacja
• Niepewność – Adam Mickiewicz – Analiza i interpretacja

Dodaj komentarz jako pierwszy!