chuligan czy huligan
Chuligan czy huligan: skąd się wziął ten ortograficzny bałagan?
Gdy widzisz grupę rozkrzyczanych nastolatków demolujących ławkę w parku, pierwsze słowo, które przychodzi ci do głowy, to zapewne chuligan. Ale dlaczego tak wielu ludzi uparcie pisze huligan, jakby chodziło o kogoś tańczącego hula? Odpowiedź kryje się w zaskakującej podróży tego wyrazu przez trzy języki i sto lat historii.
Czy wiesz, że pierwowzorem współczesnego chuligana był… irlandzki skrzypkowy złodziej? Nazwa wywodzi się od przezwiska rodziny Hoolihan, której członkowie w XIX-wiecznym Londynie słynęli z awanturnictwa. Gdy słowo trafiło do Polski, litera „H” zamieniła się w „CH” – zupełnie jak w przypadku „hamburgera”, który stał się częstym bywalcem naszych stołów jako cheeseburger.
Dlaczego „ch” zamiast „h” to jedyna słuszna droga?
Polski język ma specyficzny sposób traktowania obcojęzycznych gości. Gdy w latach 30. XX wieku słowo „hooligan” przekraczało granice, nasz system ortograficzny postawił ultimatum: albo dostosujesz się do zasad, albo nie wejdziesz do słowników. Angielskie „h” w pozycji przed samogłoską zawsze zmienia się w „ch” – stąd chuligan zamiast huligan. To ta sama logika, która każe nam jeść czipsy zamiast hipsów.
Czy huligan może hulać na dyskotece?
Oto najzabawniejszy paradoks tego błędu. Gdy piszesz huligan, nieświadomie tworzysz hybrydę, która śmieszy językoznawców. Wyobraź sobie scenę: młodzieżowiec w podartych dżinsach próbuje zataczać hula-hop podczas demolowania przystanku. „Patrzcie, jaki huligan hula na ruinach!” – brzmiałoby to jak absurdalny dialog z kabaretu. Prawdziwy chuligan nie tańczy – on niszczy.
Jak filmowe hooligany stały się polskimi chuliganami?
W kultowym „Psie” Władysława Pasikowskiego padają słowa: „Tu nie Anglia, żeby się bić z kibicami”. I właśnie ta różnica geograficzna decyduje o pisowni. Gdy brytyjskie „hooligans” wkraczały do kinowych hitów, polscy tłumacze musieli znaleźć odpowiednik. Wybór padł na chuliganów, którzy w PRL-u oznaczał już lokalnych awanturników. Ciekawostka: w rosyjskim istnieje forma „хулиган” (chuligan)
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!