Nowy Jork czy New York

Miasto, które zmienia nazwę na granicy języków

Gdy polski turysta kupuje bilet lotniczy, staje przed dylematem: wpisać Nowy Jork czy New York? Odpowiedź tkwi w mapie językowej – pierwsza forma to oficjalny polski egzonim, druga zaś angielski odpowiednik, który w naszym języku funkcjonuje wyłącznie jako cudzysłowowa cytacja.

Dlaczego nasz mózg lubi mylić „Nowy Jork” z „New York”?

Neurobiolodzy języka wskazują na zjawisko interferencji fonetycznej. Angielska wymowa /njuː ˈjɔːk/ brzmi dla polskiego ucha jak „niujork”, co tworzy iluzję podobieństwa do rodzimej formy. Ten językowy miraż wzmacniają globalne marki – restauracja „New York Pizza” czy film Gorączka sobotniej nocy ze słynnym ujęciem mostu Brooklińskiego.

Kulturowe węzły gordyjskie: gdy literacki Nowy Jork walczy z filmowym New York

W przekładzie Wielkiego Gatsby’ego Jarosława Żylińskiego czytamy o „świetlistym Nowym Jorku”, ale w napisach oryginalnej ekranizacji miga angielska nazwa. To kolizja konwencji, która dezorientuje nawet poliglotów. Paradoksalnie, im więcej oglądamy amerykańskich produkcji, tym silniejszą mamy pokusę, by w listach do przyjaciół pisać: „Spacerowaliśmy po New Yorku jak bohaterowie Seksu w wielkim mieście”.

Jak rozpoznać językowego imigranta na gorącym uczynku?

Błąd ujawnia się w najmniej spodziewanych momentach. Próbujesz zaimponować znajomym opowieścią o musicalu Nowy Jork, Nowy Jork Liza Minnelli, ale nieświadomie cytujesz tytuł oryginału: New York, New York. Tymczasem polska wersja płyty DVD konsekwentnie używa rodzimej pisowni – drobna różnica, która zdradza językowe „podróże” w naszej pamięci.

Historyczna zagadka: skąd wzięło się „Nowy” zamiast „New”?

W 1664 roku angielscy zdobywcy przejęli od Holendró