Motyw pracy – Motyw literacki

"; �aściciel ziemski skontrastowany ze złym obszarnikiem.Na podobny temat pisze także w swojej „Pieśni” Anonim. Bohater – gospodarz to średniozamożny szlachcic z krytego słoma dworu. Ziemianin prowadzi spokojny żywot, ale pracowity. Zajmuje się głównie administracją, wstaje wcześnie rano, wychodzi na pole, dogląda bydła. Obserwuje wschodzące zboże, dysponuje orką i szczepi drzewa w sadzie. W czasie żniwa nie pracuje fizycznie, ale dogląda pracujących dla niego chłopów. Gospodarstwo jest samowystarczalne, nie potrzebuje niczego z zewnątrz. Ciężka praca pozwala także na chwile odpoczynku. Gospodarz w letni upały może odpoczywać w cieniu, chodzić nad rzekę, zrywać owoce w sadzie. Letnimi wieczorami słucha wieczorami szumu młocki, zimą uczestniczy w polowaniach. W codziennej pracy gospodarzowi towarzyszy żona, która jest wierna, skromna, oszczędna oraz dzieci, które radują jego oczy.
Motyw wsi jako rodła pracy pojawia się w wielu wspomnianych już wcześniej sielankach Szymonowica. Podobnie jak Modrzewski Szymonowic wygłasza w sielankach renesansową pochwałę pracy, dostrzegając w niej czynnik wychowawczy i źródło zapewniające ludziom dobrobyt lub przynajmniej dostatek. W utworze zatytułowanym „Kosarze” Milko zwraca się do jednego z robotników, który kiedyś pracował bardzo dobrze, dokładnie kosił i nikt nie mógł mu dorównać. Obecnie zaś pracuje wyraźnie gorzej, powoli, niesprawnie baty odpowiada Miłkowi, aby nie porównywał innych do siebie. On nie może obecnie dobrze pracować, gdyż dręczy go smutek. W dalszej części utworu pojawiają się informacje o niewyplewionych zagonach, zmarnowanym czasie.
Na szczególną uwagę zasługuje sielanka pt. „Żeńcy”. Z jej treści czytelnik dowiaduje się, że chłopi musieli ciężko pracować doznając jednocześnie ze strony nadzorców wielu przykrości i upokorzeń. Rozmawiające ze sobą dziewczęta obawiają się nadzorcy, który nie rozstaje się z biczem i nie waha się go używać. Co chwile też pokrzykuje na pracujące kobiety, pilnując, by nie zaprzestawały pracy. Oluchna z pogardą wyraża się o gospodyni, która sama nie potrafi doglądać gospodarstwa i przez to ponosi ono straty. Okazuje się więc, że w przeciwieństwie do utworów Kochanowskiego, których bohaterowie – gospodarze znają się na pracy na roli, doglądają pracowników, a gdy trzeba, sami podejmują pracę – gospodyni z „Żeńców” nie ma pojęcia o gospodarowaniu. Warunkiem tego, aby gospodarstwo przynosiło dochody, aby praca dawała efekty jest zdaniem Pietruchy właśnie dobra, pracowita gospodyni, która jest wierna mężowi, życzliwa dla wszystkich, dbająca o dom i służbę.
Praca niewątpliwie jest ważna i jest cenią wartością. Można z niej czerpać korzyści pod warunkiem, że będzie się umiało gospodarować. Ci, którzy tego nie potrafią, nie będą w stanie docenić jej uroków.