Epopeja narodowa

EPOPEJA NARODOWA
Epopeja narodowa, inaczej epos narodowy, to gatunek literacki o dosyć unikatowych cechach i bardzo wyróżniający się na tle innych utworów literackich. Mianem tym określa się dzieła stanowiące ważny element kultury danego kraju i przedstawiający jego społeczeństwo w jakimś momencie dla niego przełomowym. Jest ukazaniem przekroju narodu i jego konstrukcji w określonym okresie historycznym i jak najwierniejszym oddaniem jego tradycji przy jednoczesnym wysokim poziomie artystycznym budowy tekstu. Zazwyczaj dana narodowość jeden taki utwór, który zajmuje ważne miejsce w jego kulturze.
Cechy epopei narodowej

Epos jest gatunkiem literackim należącym do epiki – pomimo tego, że jest on pisany wierszem. Jest wielowątkowy, a jego fabuła jest rozbudowana. Zawiera akcję i świat przedstawiony, a także wielu rozmaitych bohaterów. To powoduje, że jest przypisywany do epiki, a nie do liryki.

Zastosowany język odznacza się dużą dozą artyzmu. Występuje tu wiele środków stylistycznych, w tym na przykład rozwiniętych porównań.

Pojawia się bohater zbiorowy, czyli społeczeństwo w czasie charakterystycznym, przełomowym i ważnym dla tej wspólnoty. Zazwyczaj przedstawienie bohatera zbiorowego następuje za pomocą opisu poszczególnych bohaterów i ich konkretnych historii.

Na początku utworu pojawia się inwokacja, to znaczy zwrot i prośba o natchnienie, skierowana do bóstwa lub też do wartości, której w pewien sposób nadawało się rangę bóstwa. Cały utwór przedstawia również relację między ludzkością a tą siłą wyższą.Geneza eposuForma literacka eposu wywodzi się z antyku. Za pierwsze przykłady epopei uznaje się „Iliadę” oraz „Odyseję”, które prawdopodobnie powstały około wieku VIII lub VII p.n.e. Autorstwo obu tych dzieł przypisuje się greckiemu twórcy, Homerowi. Teksty reprezentują kulturę grecką i postrzeganie świata przez ludzi tamtego okresu, informują o wartościach, jakie nimi kierowały, i o tym, co stanowiło dla nich element kluczowy w życiu. Tematem utworów jest wojna trojańska i związane z nią wydarzenia. Przedstawione są również zachowania bogów greckich i ich wpływ na życie ludzi na ziemi. Widać zatem, jak wielką rolę odgrywała w tamtym czasie religia i wiara.”Iliada”
Utwór podzielony jest na 24 księgi. Skupia się na historii 40 dni z dziesiątego roku oblężenia Troi przez oddziały wojsk greckich. W dziele zawarte są opisy zdarzeń takich jak m.in. odebranie branki Bryzeidy Achillesowi przez Agamemnona (naczelnego wodza greckich wojsk) i gniew Achillesa z tego powodu. Następnie Achillesa wycofuje się z udziału w walce. Następują kolejne klęski Greków. Widać jak Patrokles, który był przyjacielem Achillesa, ponosi śmierć z rąk Hektora (syna Priama, króla Troi). Wynikający z tej sytuacji pojedynek między Hektorem a Achillesem kończy się śmiercią Hektora, którego zwłoki zostają zbezczeszczone przez Achillesa, a dopiero potem wydane Priamowi. Potem opisany jest pogrzeb Hektora.
„Odyseja”
Głównym bohaterem dzieła jest Odyseusz powracający z dziesięcioletniej wojny pod Troją, gdzie był jednym z najlepszych wodzów po stronie greckiej. Podczas swojego powrotu był prześladowany przez boga Posejdona i z tego powodu jego podróż trwała aż 10 lat. Zanim powrócił do domu, do swojej wiernej żony i kochającego syna w Itace, przeżył w czasie tułaczki wiele przygód, takich jak spotkanie cyklopa Polifema czy boginki Kirke.
„Pan Tadeusz” – polska epopeja narodowaPolską epopeją narodową jest naturalnie „Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie”. Książka opisuje czasy ważne dla Polaków; stała się też ważna w kontekście późniejszych wydarzeń. Utwór przedstawia czasy epoki napoleońskiej. Dokładnie akcja obejmuje pięć dni z lata 1811 roku i jeden dzień z wiosny 1812 roku. Pierwsze wydanie tej książki pojawiło się 28 czerwca roku 1834. To około dwadzieścia dwa lata po wydarzeniach opisanych w książce. Zatem są to już wydarzenia minione też dla samego autora, czyli dla Adama Mickiewicza. Dlaczego więc to właśnie ten moment dziejowy został opisany? Przecież, patrząc na historię Polski, było wiele ważnych wydarzeń, zarówno wcześniej, jak i później. Jednak ten okres jest o tyle ważny, że pokrywa się z zaborami, a marsz Napoleona na Rosję mógł otworzyć Polakom ścieżkę do wolności. Ta myśl budziła w narodzie polskim ogromne pokłady wiary i nadziei. Paradoksalnie – zabory sprawiły, że w narodzie polskim obudziła się głębsza świadomość przynależności do ojczyzny i związania z nią. Docenione zostało to, co utracono – wolność. W tym momencie pojawia się szansa na wyzwolenie i na odzyskanie utraconej wolności.Okoliczności powstania utworuMickiewicz pisał swój utwór w Paryżu, na emigracji, więc dla niego dom również był utracony. Był daleko od ojczyzny – tak samo, jak wielu innych. Utwór był dla emigrantów powrotem do miejsc i czasów, które były już dla nich niedostępne, które w zasadzie zniknęły. Tak naprawdę w nowym świecie emigranci nie mieli swojego miejsca. Tonęli w tłumie. Nie było dla nich punktu odniesienia, wychowali się w innej społeczności. Zatem „Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie” był powrotem i wspomnieniem, które pozwalało im na odnalezienie siebie.Cel utworuPrzedstawione w dziele Soplicowo było małą ojczyzną, w której jednak zebrana jest cała Polska, co symbolizuje chociażby zaścianek Dobrzyńskich. Dobrzyńscy pochodzili z Mazowsza, a potem przenieśli się niedaleko Soplicowa. To pokazuje, że w tym jednym miejscu zgromadzony jest cały naród. Utwór miał za zadanie przedstawić to, co najbardziej polskie – polski krajobraz, polskie tradycje, polskie obyczaje, polski dom rodzinny, polskie społeczeństwo, po prostu w pełni polskość i Polskę. Dawało to świadomość, że chociaż w tej jednej książce leżącej na półce istnieje rzeczywistość, w której ich istnienie ma znaczenie, że jest tam jeszcze ich dom, a oni nie są anonimowi. Był to jakoby świat utraconego raju. Stąd też w niektórych fragmentach dostrzec można idealizację tej przestrzeni – idealizację domu rodzinnego i atmosfery, jaka go otaczała. Na samym początku zostaje opisany powrót Tadeusza do domu rodzinnego, do miejsca, za którym tęsknił, gdzie znajdują się wspomnienia oraz tradycje. Na ścianie znajdują się obrazy przedstawiające wybitnych polskich patriotów: Tadeusza Rejtana, Jakuba Jasińskiego, Tadeusza Kościuszkę, Samuela Korsaka, a zegar kurantowy wygrywa „Mazurka Dąbrowskiego”. Także typowe krajobrazy dla przestrzeni ziemi polskich przedstawione zostały w bardzo dokładny sposób, w wyraźnych barwach. Czytelnik może dokładnie zobaczyć krajobraz, w jakim toczy się akcja utworu. Przedstawiona została natura i jej harmonijna relacja z człowiekiem – człowiek żyje według praw przyrody. Natura wyznacza cykl życia. Ludzie przedstawieni w epopei idealnie odnajdują się w tym miejscu i dopasowują do tego niego. Porządek ten sprawiał, że człowiek wiedział kim jest, znał swoją wartość. W jakimś sensie zapewniało to także bezpieczeństwo.Społeczność ukazana w „Panu Tadeuszu”W tej przestrzeni każdy się liczył i był ważny, miał swoje miejsce niemożliwe do zastąpienia przez nikogo innego. Stąd tak wiele dziwactw i dziwaków pomiędzy tamtejszą społecznością. Służyło to pokazaniu, że każdy był inny, ale to nie umniejszało jego wartości. Mocno zostały ukazane zarówno pozytywne, jak i negatywne strony poszczególnych jednostek, nadawało to wszystkim z o